این محوطه تولید آهن از طریق کاوش علمی در این منطقه مستندنگاری شده است. باستان‌شناسان امیدوارند انجام این پروژه، پژوهش‌های باستان‌شناسی دیگری را در حوضه فلزگری آهن در منطقه جنوب دریاچه ارومیه به همراه داشته باشد.
صلاح سلیمی، سرپرست هیأت باستان‌شناسی محوطه «وستا شیخ» گفت: این محوطه در جنوب استان آذربایجان غربی، در جنوب شهرستان مهاباد و بر سر جاده خاکی روستای کانی سپی به کانی رش و در حدود یک کیلومتری جاده اصلی مهاباد به سردشت واقع شده است.
به گفته این باستان‌شناس، «وسطا شیخ» محوطه‌ای نسبتاً کوچک و روی شیب ملایم در داخل دره‌ای کوچک قرار گرفته و بقایای تولید آهن (شامل سرباره‌ها، سنگ‌های معدنی آهن، قطعات دم‌های سفالی) در وسعتی در حدود نیم هکتار پراکنده شده است.
باستان‌شناسان در این کاوش نتیجه گرفته‌اند که «وستا شیخ» یک محوطه صنعتی به شمار می‌آید و اساساً منطقه کانی رش به دلیل کوهستانی بودن منطقه مناسبی برای سکونت نیست و به همین دلیل شاهد شکل‌گیری محوطه‌های صنعتی فصلی در ابعاد کوچک و لایه‌های کم ضخامت در این محدوده هستیم.
بنابر گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی، محوطه وستا شیخ به همراه ۱۷ محوطه دیگر در سال ۱۳۹۸ به سرپرستی صلاح سلیمی در چهارچوب بررسی محوطه‌های ذوب آهن محدوده کانی رش مهاباد و باریکایه سردشت شناسایی شد و با توجه به انجام آزمایش‌های ترمولومینسانس تعدادی از محوطه‌ها در دوره اشکانی و اسلامی (دوره سلجوقی) تاریخ‌گذاری شدند. در ادامه همین پروژه برای درک بیشتر در مورد فلزگری آهن و پاسخ به پرسش‌های اساسی از جمله اینکه «چه زمانی و چگونه فلزگری آهن در این منطقه شروع شده است؟» و همچنین برای تکمیل اطلاعات در مورد چرخه تولید آهن در منطقه جنوب دریاچه ارومیه کاوش محدود در محوطه وستا شیخ کانی رش مهاباد در دستور کار قرار گرفت.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی وستا شیخ اظهارکرد: اگر چه به دلیل شرایط آب و هوایی، کاوش به صورت محدود ادامه یافت اما نتایج قابل توجهی به همراه داشت. این نتایج شامل میزان زیادی از طیف متنوع سرباره‌ها به شکل دور ریز، سنگ‌های آهن که هنوز وارد روند ذوب نشده بودند، تعداد زیادی دم‌های سفالی شکسته کوره و قطعات مربوط به بدنه کوره ذوب آهن می‌شوند.
سلیمی گفت: بررسی‌های اولیه یافته‌ها بیانگر تولید آهن به شیوه اسفنجی است و مرحله بعدی این پروژه بر آنالیزهای آزمایشگاهی یافته‌ها و سالیابی دقیق محوطه متمرکز خواهد بود.
منبع: ایسنا
