تصاویر؛ اسپارگموس؛ تکه تکه کردن و خوردن گوشت انسان که مخوف‌ترین آیین تاریخ جهان است
واژه اسپارگموس (Sparagmos) از آیین‌های مذهبی یونان باستان، به‌ویژه آنهایی که به پرستش دیونیسوس (خدای شراب، وجد، و باروری) مربوط می‌شد، ریشه گرفته است.
اسپارگموس به معنای «عمل خشونت‌آمیز و پرشور تکه‌تکه کردن، پاره کردن یا از هم دریدن یک موجود زنده است». در این آیین، اغلب حیوانات قربانی می‌شدند، اما در مواردی افراطی و اسطوره‌ای، این عمل به انسان‌ها نیز تعمیم می‌یافت و به‌عنوان بخشی از آیین‌های مذهبی و در حالت جنون آیینی انجام می‌شد.
این عمل معمولاً با اوموفاژیا (omophagia) یا همان خوردن گوشت خام قربانی همراه بود که نوعی اتحاد مستقیم و خام با ذات الهی را نشان می‌داد.
زمینه اسطوره‌ای: اسپارگموس و آیین دیونیسوس
در زمینه پرستش دیونیسوس، اسپارگموس نمادی از هرج‌ومرج، ویرانی، و فروپاشی نظم اجتماعی بود. پیروان دیونیسوس، به‌ویژه میناد‌ها (زنان پیرو دیونیسوس که به آنها باکانت نیز گفته می‌شد)، در طی مراسم باکوسی به حالت جنون‌آمیز و وجد الهی (انثوزیاسموس) وارد می‌شدند.
در این حالت جنون‌آمیز، آنها باور داشتند که روح دیونیسوس بر آنها حلول کرده و کنترل خود را از دست می‌دادند. آنها در این وضعیت حیوانات وحشی و گاهی طبق روایت‌های اسطوره‌ای، انسان‌ها را از هم می‌دریدند. این عمل نوعی بازآفرینی نمادین از مرگ و تکه‌تکه شدن خود دیونیسوس در اسطوره‌ها بود و چرخه نابودی و تولد دوباره را تأکید می‌کرد.
مرگ پنتئوس: نمونه‌ای تراژیک از اسپارگموس
یکی از مشهورترین نمونه‌های اسپارگموس انسانی در تراژدی «باکای» نوشته «اوریپید» دیده می‌شود. در این نمایشنامه، پنتئوس، پادشاه تبس، تلاش می‌کند پرستش دیونیسوس را سرکوب کرده و برگزاری آیین‌های باکوسی را ممنوع کند. او برای جاسوسی در میان پرستندگان دیونیسوس، خود را در لباس یک میناد مخفی می‌کند، اما توسط زنان میناد کشف می‌شود. در حالتی از جنون الهی، آنها او را با یک شیر اشتباه می‌گیرند و در یک اقدام هولناک از اسپارگموس، پنتئوس را تکه‌تکه می‌کنند.
این صحنه، هم به‌صورت واقعی و هم نمادین، نشان‌دهنده قدرت ویرانگر دیونیسوس و خطرات انکار جنبه‌های غیرعقلانی و وجدآمیز طبیعت انسان است.
اسپارگموس اغلب به‌عنوان نمادی از فروپاشی نفس و نظم اجتماعی و نمایانگر غلبه هرج‌ومرج و غریزه اولیه بر عقل و نظم تفسیر می‌شود. عمل تکه‌تکه کردن و خوردن گوشت خام (اوموفاژیا) نوعی اتحاد با ذات الهی دیونیسوس و تجسم نیروی حیات او به‌شمار می‌رفت.
تفسیر‌های مدرن و میراث اسپارگموس
چامروزه پژوهشگران، اسپارگموس را به‌عنوان بازتابی از دوگانگی طبیعت انسانی یعنی کشمکش میان تمدن و غریزه، نظم و هرج‌ومرج، زندگی و مرگ مورد مطالعه قرار می‌دهند. این روایت‌های اسطوره‌ای همچنان موضوع پژوهش‌های ادبی، روان‌شناسی، و انسان‌شناسی هستند و به درک عمیق‌تر آیین‌ها و نماد‌های مذهبی باستانی کمک می‌کنند.
ماهیت خشونت‌آمیز و تکان‌دهنده اسپارگموس، به‌ویژه زمانی که قربانیان آن انسان‌ها بودند، جنبه‌های تاریک‌تر پرستش دیونیسوس را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه مردم باستانی برای ارتباط با الهه‌های خود به شیوه‌های هولناک و افراطی روی می‌آوردند.
منبع: راز بقا
مطالب مرتبط:
- عکس؛ سفر به تاریخ؛ گردش «مادرزن آلمانی محمدرضا پهلوی» در کوه‌های اصفهان؛ 95 سال قبل
- عکس؛ سفر در زمان؛ «پوست پلنگ بر تن سه درجه دار گارد جاویدان»؛ دهه 30
- عکس؛ سفر به تاریخ؛ برادر بزرگتر احمدشاه قاجار که نمی‌توانست شاه شود
- داستان زندگی معشوقه محمدرضا پهلوی که در تنهایی درگذشت(+عکس)
- عکس؛ سفر به ایران قدیم؛ نخست وزیر حکومت برانداز
