فریدریش ویلهِلم نیچه (Friedrich Wilhelm Nietzsche) در تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۸۴۴ (۲۳ مهر ۱۲۲۳) متولد شد. برخی کتاب‌های وی به فارسی ترجمه شده است.
فریدریش ویلهِلم نیچه (Friedrich Wilhelm Nietzsche) در تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۸۴۴ (۲۳ مهر ۱۲۲۳) در شهر روکن واقع در پروس متولد شد. این روز مصادف با روز تولد فردریک ویلهلم چهارم پادشاه وقت پروس بود. پدر او که معلم چند تن از اعضای خاندان سلطنت بود، به ذوق وطن‌خواهی از این تصادف خوشحال گردید و نام کوچک پادشاه را به فرزند خود نهاد.
بیوگرافی فریدریش نیچه
نیچه فیلسوف، شاعر، منتقد فرهنگی، آهنگساز و فیلولوژیست کلاسیک بزرگ آلمانی و استاد لاتین و یونانی بود که آثارش تأثیری عمیق بر فلسفه غرب و تاریخ اندیشهٔ مدرن بر جای گذاشته است. پدر او کشیش بود، اجداد پدری و مادری او نیز تا چند پشت کشیش بودند، خود او نیز تا پایان عمر واعظ و مبلغ ماند.
کودکی
وقتی نیچه پنج سال داشت، پدرش بر اثر شکستگی جمجمه درگذشت و او به همراه مادر، خواهر، مادربزرگ و دو عمه‌اش بزرگ شد. درواقع مرگ زودرس پدر، او را در آغوش زنان مقدس خانواده انداخت و این امر موجب شد که با نرمی و حساسیت زنان بار آید. از کودکان شریر همسایه که لانه مرغان را خراب می‌کردند و باغچه‌ها را ضایع می‌ساختند و مشق سربازی می‌نمودند و دروغ می‌گفتند متنفر بود. همدرسان او به وی «کشیش کوچک» خطاب می‌کردند و یکی از آنان وی را «عیسی در محراب» نامید.
تحصیلات
او پس از عید پاک ۱۸۶۵ تحصیل در رشته الهیات را (در نتیجه از دست دادن ایمانش به عیسی مسیح) رها می‌کند. نیچه در یکی از آثارش با عنوان «آنارشیست» می‌نویسد: «در حقیقت تنها یک مسیحی واقعی وجود داشته‌است که او نیز بر بالای صلیب کشته شد.». در ۱۷ اوت ۱۸۶۵، بن را ترک گفته رهسپار لایپزیک می‌شود تا تحت نظر ریتشل به مطالعه فیلولوژی بپردازد. او در دانشگاه لایپزیک به فلسفهٔ یونانی آشنا گردید. وی در ۲۳ سالگی به خدمت نظام برای جنگ فرانسه و پروس فرا خوانده شد، در سرباز خانه به عنوان یک سوارکار ماهر شناخته می شد.
نیچه از ۲۴ سالگی (یعنی از سال ۱۸۶۹ تا ۱۸۷۹ به مدت ده سال) به استادی کرسی فیلولوژی کلاسیک در دانشگاه بازل و به عنوان آموزگار زبان یونانی در دبیرستان منصوب می‌شود. در ۲۳ مارس مدرک دکتری را بدون امتحان از جانب دانشگاه لایپزیگ دریافت می‌کند.
ویژگی آثار نیچه
شاکلهٔ اصلی نوشته‌های نیچه از جدل فلسفی، شاعری، نقد فرهنگی و قصه تشکیل شده و در کنار آن به طور گسترده‌ای نیز به هنر، لغت‌شناسی، تاریخ، دین و دانش پرداخته شده‌است. نوشته‌های او در عین آنکه سرشار از جملات قصار و گوشه کنایه است، شامل مباحث بسیار دیگری همچون اخلاق، زیبایی‌شناسی، تراژدی، معرفت‌شناسی، خداناباوری و خودآگاهی نیز می‌گردد.
زندگی شخصی
نیچه زندگی شخصی پر تلاطمی داشت و چندان با زنان هم میانه‌ای نداشت. نیچه دائماً بیمار بوده و سردرد داشته و این سردردها را نتیجه زایش افکار نو می‌دانسته‌است. نیچه چند مورد به زنانی مثل لو سالومه و کازیما واگنر ابراز عشق کرده بود اما همه این موارد با تلخی پایان یافت و مخصوصاً دوستیِ نافرجام او با لو سالومه و پل ری به او ضربهٔ بسیار محکمی وارد آورد که بیماری او را تشدید کرد. در اواخر عمر نیچه خواهرش از او مراقبت می‌کرد. نیچه در ده سال آخر عمرش عملاً مجنون بود. هر چه ذهن وی کندتر می‌گشت، خنده‌اش نیز تلختر می‌شد؛ هیچ چیز بهتر از گفتار ذیل شدت زهری را که در او نفوذ می‌کرد، بیان نمی‌کند :
«شاید من بهتر از همه می‌دانم که چرا انسان تنها حیوان ضاحک است : او چنان به شدت و مرارت درد و رنج دید که مجبور شد خنده را اختراع کند.»
نیچه و حافظ
نیچه یکی از نمونه‌های عالی خردمند بینای دیونوسوسی خود را در حافظ می‌یابد. نام حافظ ده بار در مجموعه‌ی آثار وی آمده‌است. بی‌گمان، دل‌بستگی گوته به حافظ و ستایشی که در دیوان غربی-شرقی از حافظ و حکمت شرقی او کرده، در توجه نیچه به حافظ نقشی اساسی داشته‌است. در نوشته‌های نیچه نام حافظ در بیشتر موارد در کنار نام گوته می‌آید و نیچه هر دو را به عنوان قله‌های خردمندی ژرف می‌ستاید.حافظ نزدِ او نمایندهٔ آن آزاده‌جانی شرقی است که با وجدِ دیونوسوسی، با نگاهی تراژیک، زندگی را با شور سرشار می‌ستاید، به لذّت‌های آن روی می‌کند و، در همان حال، به خطرها و بلاهای آن نیز پشت نمی‌کند (بلایی کز حبیب آید، هزارش مرحبا گفتیم!). این‌ها، از دید نیچه، ویژگی‌های رویکرد مثبت و دلیرانه، یا رویکرد «تراژیک» به زندگی ست.
کتاب‌هایی که به فارسی ترجمه شده است:
- زایش تراژدی؛ سال ۱۸۷۱
- در باب حقیقت و دروغ در مفهومی غیراخلاقی؛ سال ۱۸۷۲
- حکمت در دوران شکوفایی فکری یونان؛ سال ۱۸۷۳
- تأملات نابهنگام؛ سال ۱۸۷۳–۱۸۷۶
- انسانی زیادی انسانی؛ سال ۱۸۷۸
- سپیده‌دمان؛ سال ۱۸۸۱
- حکمت شادان (یا اندیشهٔ طربناک)؛ سال ۱۸۸۲
- چنین گفت زرتشت، کتابی برای همه کس و هیچ‌کس؛ سال ۸۵–۱۸۸۳
- فراسوی نیک و بد، درآمدی بر فلسفهٔ آینده؛ سال ۱۸۸۶
- تبارشناسی اخلاق؛ سال ۱۸۸۷
- غروب بتان، فلسفیدن با پتک؛ سال ۱۸۸۹
- دجال؛ سال ۱۸۸۹
- اینک انسان؛ سال ۱۸۸۹
- نیچه علیه واگنر؛ سال ۱۸۸۹
- واپسین شطحیات؛ بین سالهای ۱۸۹۷–۱۸۸۹
- اراده قدرت؛ سال دقیق نگارشِ این اثر مشخص نیست.
- اکنون میان دو هیچ (مجموعه اشعار از کتب مختلف نیچه)
- آواره و سایه‌اش
مرگ نیچه
فردیش نیچه در سال ۱۸۸۹ در سن ۴۴ سالگی، قوای ذهنی‌اش را به طور کامل از دست داد و دچار فروپاشی کامل ذهنی گردید. او سالهای باقی‌مانده عمر را تحت مراقبت مادرش (تا زمان مرگ او در سال ۱۸۹۷) و پس از آن خواهرش الیزابت فورستر-نیچه گذراند و سرانجام در ۲۵ اوت ۱۹۰۰ (۳ شهریور ۱۲۷۹) در گذشت.
منبع: ستاره
